Pierwsze oznaki zdrady męża – jak je rozpoznać?
22 kwietnia 2024
Wiele osób, które znalazły się w trudnej sytuacji, szuka pomocy u prywatnego detektywa. Niestety, w branży detektywistycznej również nie brakuje oszustów oraz osób naginających prawo. Każdy, kto rozważa skorzystanie z usług agencji detektywistycznej, powinien zatem wiedzieć, jakie realne uprawnienia mają jej pracownicy, a czego robić im nie wolno. Obietnica podjęcia działań wykraczających poza kompetencje detektywa powinna stanowić sygnał ostrzegawczy. Jakie uprawnienia ma prywatny detektyw i jak chronić się przed nieuczciwymi agencjami?
Wsparcie prywatnego detektywa może okazać się nieocenione w wielu trudnych sytuacjach życiowych. Musi on jednak działać zgodnie z literą prawa, nie przekraczając swoich uprawnień. Zacznijmy od tego, że aby świadczyć usługi detektywistyczne w Polsce, trzeba mieć licencję. To na jej podstawie prywatnym detektywom przysługują określone uprawnienia, wynikające z ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych.
Należy podkreślić, że poszczególne przepisy dotyczące zawodu detektywa można w różny sposób interpretować. Dlatego jego uprawnienia powinno zawsze odnosić się do konkretnej sprawy i jej specyfiki, co nie oznacza jednak pełnej swobody w określaniu granic działania. Ważny jest również sposób realizowania swoich uprawnień. Nawet legalne środki mogą zostać bowiem podciągnięte pod stalking lub nękanie. Sam rodzaj informacji, jakie może pozyskiwać prywatny detektyw, stanowi katalog otwarty, a ograniczony przez ustawodawcę został jedynie sposób ich pozyskiwania. Duże znaczenie ma więc doświadczenie, wiedza oraz intuicja detektywa, który musi wykazać się w swojej pracy szczególnym sprytem.
Zgodnie z zapisami powyższej ustawy, licencjonowany detektyw ma prawo zdobywać i przetwarzać informacje na temat osób, zdarzeń lub rzeczy, a następnie przekazywać je osobom zlecającym usługę. Może on więc obserwować osoby w miejscach publicznych, filmować, wykonywać zdjęcia oraz sporządzać stosowaną dokumentację. Wszelkie działania podejmuje na podstawie umowy zawartej ze swoim klientem.
Warto dodać, że z usług detektywa mogą skorzystać zarówno osoby prywatne, jak i firmy oraz instytucje. Może on więc pomóc w sprawach dotyczących stosunków prawnych pomiędzy poszczególnymi podmiotami, weryfikacji wiarygodności kontrahenta, poszukiwaniach osób i mienia, czy też w zbieraniu dowodów na niewierność małżonka.
Wszelkie działania musi jednak podejmować w sposób zgodny z literą prawa. Jakich metod nie może zatem praktykować prywatny detektyw?
Prywatny detektyw często jawi się jako ostatnia deska ratunku w sytuacji, gdy inne służby nie są w stanie nic więcej zrobić. Niektórym osobom wydaje się nawet, że może on niemal wszystko, z uwagi na zakres swoich uprawnień. Możliwości prywatnego detektywa są jednak ograniczone. Wykonując swoją pracę, jest on zobowiązany do przestrzegania praw człowieka oraz postępowania w sposób etyczny. Należy przy tym podkreślić, że detektyw w żaden sposób nie może ingerować w działania służb państwowych, w tym funkcjonariuszy policji i prokuratury. Nie ma też wglądu do baz danych przeznaczonych dla podmiotów państwowych.
Czego jeszcze nie może zrobić detektyw? Nie ma on uprawnień, aby przeszukiwać lokale mieszkalne czy biurowe, ani do korzystania z urządzeń podsłuchowych i lokalizatorów GPS. Nawet jeżeli zebrany w ten sposób materiał dowodowy zostanie przyjęty przez sąd, to nagrywana lub śledzona osoba może wnieść oskarżenie przeciwko detektywowi. Detektyw nie ma też uprawnień, aby sprawdzić stan konta osoby wskazanej przez klienta, ani uzyskać dostęp do urządzeń osób trzecich, takich jak komputer czy smartfon. Nie ma też uprawnień, by kogokolwiek wylegitymować.
Choć teoretycznie to właśnie oni powinni demaskować oszustwa i wyłudzenia, zdarza się, że i detektywi dopuszczają się poważnych nadużyć. W sieci nietrudno natknąć się na pseudodetektywów i zwykłych naciągaczy, obiecujących przysłowiowe złote góry. W tym miejscu należy wyraźnie podkreślić, że żaden uczciwy, licencjonowany detektyw nie podejmie się realizacji działań niezgodnych z prawem lub nieetycznych.
Skorzystanie z usług osoby świadczącej usługi detektywistyczne, która deklaruje podjęcie się nielegalnych działań (takich, jak chociażby te wymienione powyżej) niesie ze sobą duże ryzyko. Tego typu praktyki mają na celu przeważnie wyłudzenie zaliczki lub pełnej kwoty za „usługę”. Może się też zdarzyć, że detektyw faktycznie podejmie się nielegalnych metod, aby pozyskać klienta. Trzeba się jednak wówczas liczyć z tym, że na konsekwencje prawne jest w takiej sytuacji narażony nie tylko sam detektyw, ale i jego klient. Ten zaś często jest tego nieświadomy.
Niestety zdarzają się też sytuacje, w których pseudodetektywi szantażują swoich klientów, którzy żądają zwrotu pieniędzy za niewykonaną usługę lub chcą ich pozwać za nielegalne działania. Często straszą wówczas, że ujawnią, kto zlecał im inwigilację, obserwację bądź inne sprzeczne z prawem praktyki.
Oszuści podszywający się pod detektywów lub ci działający nielegalnie, mają wiele możliwości stosowania nieuczciwych praktyk. Wielu z nich wykorzystuje wówczas trudną sytuację klienta i emocje, które nim wówczas kierują, utrudniając jednocześnie racjonalne myślenie. Dlatego tak ważne jest dokładne sprawdzenie podmiotu świadczącego usługi detektywistyczne.
Rozpoczęcie śledztwa detektywistycznego powinno być poprzedzone podpisaniem stosownej umowy. Wielu oszustów pomija tę kwestię, przez co ich ofiary nie dysponują później żadnym dowodem na to, że faktycznie zlecały usługę i dokonały wpłaty. Kontakt z rzekomym detektywem najczęściej nagle się urywa, a próby jego namierzenia okazują się bezskuteczne. Należy przy tym podkreślić, że zawarcie umowy jest prawnym obowiązkiem detektywa. Podjęcie czynności detektywistycznych z pominięciem jej podpisania stanowi naruszenie prawa.
Każdy, kto rozważa skorzystanie z usług agencji detektywistycznej, powinien w pierwszej kolejności zaznajomić się z uprawnieniami, jakie przysługują prywatnym detektywom. Wiedza ta pozwoli ocenić, czy proponowana metoda działania jest legalna.
Przed rozpoczęciem współpracy koniecznie należy sprawdzić, czy prywatny detektyw posiada licencję, o której była już mowa powyżej oraz wpis do rejestru firm detektywistycznych, prowadzony przez MSWiA. Rozpoczęcie śledztwa, jak już wspominano, musi też zostać poprzedzone podpisaniem stosownej umowy między detektywem a klientem, która stanowi zabezpieczenie dla obu stron.
Szukając prywatnego detektywa, warto zachować zdroworozsądkowe podejście. Choć w wielu sytuacjach jest to trudne, gdyż klientem targają silne emocje, to pochopne i nieprzemyślane działania mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Nie tylko nie pomogą rozwiązać sprawy, ale przysporzą osobie zlecającej usługę dodatkowych problemów.
